Báo cáo về mô hình kinh doanh mới (P2P Lending)

Tổng quan về P2P Lending

Khái quát về P2P Lending

P2P Lending xuất hiện lần đầu tại Anh vào năm 2005 và nhanh chóng lan rộng trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, mô hình chỉ này xuất hiện cách đây khoảng 2 năm. Cho nên có thể nói P2P Lending là mô hình kinh doanh mới, dịch vụ này sáng tạo dựa trên nền tảng công nghệ số kết nối trực tiếp người đi vay với người cho vay (nhà đầu tư) mà không thông qua trung gian tài chính. Công ty P2P Lending cung cấp nền tảng giao dịch trực tuyến (Platform) để người đi vay kết nối, trực tiếp vay mượn với người cho vay. Toàn bộ hoạt động vay, trả nợ (gốc, lãi) giữa người đi vay và người cho vay được nền tảng giao dịch trực tuyến ghi nhận và lưu trữ bằng các bảng điện tử, số hóa.

Hiện nay, P2P Lending đã phát triển ở nhiều dạng thức khác nhau kể từ khi xuất hiện lần đầu ở Anh. Tại Việt Nam, hệ thống pháp luật chưa có quy định quản lý riêng và cũng không cấm (trừ trường hợp được xác định là hoạt động ngân hàng) nên mô hình này xuất hiện cách đây khoảng 2 năm nhưng chỉ với 40 công ty đang hoạt động theo dạng thức truyền thống nêu trên.

Cơ hội và thách thức của P2P Lending

Lợi ích

P2P Lending mang lại nhiều lợi ích rõ ràng cho cả người đi vay và người cho vay. Đối với người đi vay, đặc biệt là những người không có khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính truyền thống, P2P Lending mở ra một kênh tiếp cận vốn nhanh chóng và hiệu quả. Điều này đặc biệt hữu ích cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, giúp họ có thêm nguồn lực để mở rộng sản xuất kinh doanh.

Người cho vay, hay các nhà đầu tư, có thể tìm thấy trong P2P Lending một kênh đầu tư mới với lợi nhuận hấp dẫn. Thay vì gửi tiền vào ngân hàng với lãi suất thấp, họ có thể cho vay trực tiếp và nhận lại lợi nhuận cao hơn. Điều này không chỉ tạo cơ hội đầu tư hiệu quả mà còn góp phần vào việc lưu thông vốn trong nền kinh tế.

Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (Ngân hàng Nhà nước) Nguyễn Chí Quang cho biết, nếu được quản lý tốt, P2P Lending sẽ góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện. Điều này đặc biệt quan trọng tại các địa bàn mà hệ thống tài chính chưa phát triển, giúp người dân và các hộ kinh doanh tiếp cận dịch vụ tài chính-ngân hàng với chi phí thấp và ít thủ tục hơn.

Rủi ro

Những thách thức của P2P Lending

Dù mang lại nhiều lợi ích, P2P Lending cũng đối mặt với không ít thách thức và rủi ro. Ở một số quốc gia, mô hình này đã bị lợi dụng và biến tướng, gây bất ổn cho an ninh kinh tế và xã hội. Thay vì làm trung gian kết nối thông tin, một số công ty P2P Lending đã huy động tài chính đa cấp để lừa đảo, chiếm dụng vốn. Họ huy động vốn để cho vay tràn lan, phát sinh nợ xấu, mất khả năng thanh toán và thực hiện chức năng thanh toán trung gian bất hợp pháp.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Kim Anh nhấn mạnh rằng, những hệ lụy này biểu hiện rõ nhất tại Trung Quốc và một số quốc gia Đông Nam Á. Khi Chính phủ Trung Quốc thắt chặt quản lý P2P Lending, các công ty này đã chuyển địa bàn hoạt động sang các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam. Hiện nay, trong số 40 công ty P2P Lending đang hoạt động tại Việt Nam, có 10 công ty có nguồn gốc từ Trung Quốc và một số công ty từ Indonesia và Singapore. Một số trong số này đã xuất hiện các hoạt động biến tướng, vi phạm pháp luật về ngân hàng và tín dụng.

Các rủi ro này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Khi các công ty P2P Lending hoạt động không đúng mục đích hoặc không tuân thủ các quy định pháp luật, hệ thống tài chính sẽ trở nên bất ổn. Người cho vay có thể mất tiền, người đi vay không trả được nợ, dẫn đến tình trạng nợ xấu gia tăng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các bên trực tiếp tham gia mà còn có thể lan rộng ra toàn bộ nền kinh tế.

Các biện pháp để đảm bảo an ninh kinh tế và xã hội

Xây dựng khuôn khổ pháp lý phù hợp

Tại cuộc họp, lãnh đạo các Bộ Khoa học và Công nghệ, Kế hoạch và Đầu tư, Thông tin và Truyền thông, Tài chính và Tư pháp đều nhận định rằng pháp luật Việt Nam chưa có quy định cụ thể và cũng không cấm P2P Lending. Tuy nhiên, cần phải có khuôn khổ pháp lý phù hợp để quản lý và đây là loại hình kinh doanh có điều kiện, phải được cơ quan nhà nước cấp phép.

Ông Nguyễn Kim Anh đề nghị Chính phủ ban hành một Nghị quyết để cho chủ trương thực hiện và Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định cho phép thí điểm thực hiện để tiến tới tổng kết và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quản lý. Điều này là rất cần thiết để đảm bảo rằng P2P Lending hoạt động đúng mục đích và không gây ra các rủi ro cho hệ thống tài chính.

Việc thiết lập một khuôn khổ pháp lý rõ ràng và cụ thể cho P2P Lending là rất cần thiết. Khuôn khổ này sẽ giúp định hướng hoạt động của các công ty P2P Lending, đảm bảo rằng họ hoạt động đúng mục đích và tuân thủ các quy định pháp luật. Đồng thời, khuôn khổ pháp lý cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm, ngăn chặn những hành vi lợi dụng mô hình P2P Lending để lừa đảo, chiếm dụng vốn.

Đề xuất quản lý và giám sát

Sự cần thiết của việc quản lý và giám sát chặt chẽ P2P Lending

Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cũng cho rằng trước mắt nên quản lý trong phạm vi P2P Lending kết nối trực tiếp người đi vay với người cho vay như phần lớn các công ty đang hoạt động tại Việt Nam hiện nay. Chưa nên mở rộng cho sự tham gia của các tổ chức tài chính và không cho phép các công ty P2P Lending được quyền huy động vốn để cho vay.

Việc quản lý và giám sát chặt chẽ P2P Lending là cần thiết để đảm bảo rằng mô hình này hoạt động đúng mục đích và không gây ra các rủi ro cho hệ thống tài chính. Các cơ quan chức năng cần thiết lập các quy định cụ thể về việc cấp phép, hoạt động và giám sát các công ty P2P Lending. Đồng thời, cần tăng cường kiểm tra, thanh tra định kỳ để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm.

Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công Nghệ, Kế hoạch và Đầu tư, Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia nhận định đây là xu hướng mới và sẽ phát triển mạnh mẽ trong tương lai tại Việt Nam vì những lợi ích và tiện ích mà nó mang lại cho các bên liên quan. Các cơ quan này cũng cho rằng cần nhanh chóng tiếp cận và sớm quản lý các dạng thức của P2P Lending và đề nghị Ngân hàng Nhà nước và các bộ nghiên cứu để cho phép cả các công ty tài chính cũng có thể tham gia mô hình này.

Vai trò của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Vai trò của ngân hàng Nhà nước đối với mô hình P2P Lending

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục đánh giá rõ hơn thực trạng hoạt động của 40 công ty P2P Lending ở Việt Nam và giao Ngân hàng Nhà nước là cơ quan chủ trì soạn thảo Quyết định của Thủ tướng. Quyết định này cần bao gồm các nội dung cơ bản của các khuôn khổ quản lý rủi ro, thanh tra, kiểm tra, giám sát và trách nhiệm của từng bộ, ngành liên quan.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và giám sát hoạt động của các công ty P2P Lending. Ngân hàng Nhà nước cần thiết lập các quy định cụ thể về việc cấp phép, hoạt động và giám sát các công ty này. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để thực hiện các biện pháp kiểm tra, thanh tra định kỳ và xử lý kịp thời các vi phạm.

Kết luận của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đồng tình với kiến nghị của các bộ, ngành, cho rằng dự thảo Quyết định của Thủ tướng quy định về phương thức hoạt động truyền thống của P2P Lending, kết nối trực tiếp người đi vay với người cho vay, đồng thời xem xét việc mở rộng sự tham gia của các tổ chức tài chính.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng nhấn mạnh dự thảo Quyết định thể hiện rõ quan điểm Nhà nước nghiêm cấm và sẽ xử lý nghiêm các hành vi biến tướng của mô hình kinh doanh mới này, vi phạm pháp luật tại khoản 2, Điều 8 của Luật các tổ chức tín dụng năm 2010: “Nghiêm cấm cá nhân, tổ chức không phải là tổ chức tín dụng thực hiện hoạt động ngân hàng, trừ giao dịch ký quỹ, giao dịch mua, bán lại chứng khoán của công ty chứng khoán.”

“Một mặt nhanh chóng tiếp cận với các mô hình kinh doanh mới nhưng phải tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này,” Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu rõ.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục đánh giá rõ hơn thực trạng hoạt động của 40 công ty P2P Lending ở Việt Nam và giao Ngân hàng Nhà nước là cơ quan chủ trì soạn thảo Quyết định của Thủ tướng, bao gồm các nội dung cơ bản của các khuôn khổ quản lý rủi ro, thanh tra, kiểm tra, giám sát và trách nhiệm của từng bộ, ngành liên quan.

Triển vọng của P2P Lending

Triển vọng của P2P Lending trong tương lai

Thị trường P2P Lending toàn cầu

Theo tổ chức nghiên cứu Transparency Market Research, quy mô và tốc độ tăng trưởng lũy kế của P2P Lending dự kiến đạt 48,2% trong giai đoạn 2016-2024. Trong khi đó, định chế tài chính Morgan Stanley nhận định mức tăng trưởng của P2P Lending sẽ đạt 53,5% trên toàn cầu vào năm 2020. Điều này cho thấy P2P Lending không chỉ phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam mà còn là một xu hướng toàn cầu.

Tương lai của P2P Lending tại Việt Nam

Tương lai của P2P Lending tại Việt Nam phụ thuộc vào cách thức quản lý và giám sát của các cơ quan chức năng. Nếu được quản lý tốt, P2P Lending sẽ trở thành một công cụ hữu hiệu để thúc đẩy tài chính toàn diện, hỗ trợ sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, và tạo ra nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn cho người dân.

Tuy nhiên, để đạt được điều này, cần phải thiết lập một khuôn khổ pháp lý rõ ràng và cụ thể, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm. Chỉ khi đó, P2P Lending mới có thể phát triển bền vững và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế của Việt Nam.

Kết luận

P2P Lending là một mô hình kinh doanh mới với nhiều tiềm năng phát triển tại Việt Nam. Tuy nhiên, để đảm bảo rằng mô hình này hoạt động đúng mục đích và không gây ra các rủi ro cho hệ thống tài chính, cần phải có một khuôn khổ pháp lý rõ ràng và cụ thể, cùng với các biện pháp kiểm tra, giám sát chặt chẽ.Trong bối cảnh nền kinh tế số và thương mại điện tử ngày càng phát triển, P2P Lending sẽ là một xu hướng không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa những lợi ích mà nó mang lại, cần phải có sự quản lý và giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng, khi đó, P2P Lending mới có thể phát triển bền vững và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Nếu bạn thấy bài viết này hay, hãy cùng theo dõi Ăn Vặt để khám phá thêm những bài viết bổ ích và thú vị khác.

About The Author

Cỏ Ba Lá

“Thích thì cứ đi thôi, từ từ đi rồi sẽ tới!”

See author's posts