Làm sao để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho vay ngang hàng?

Sự cần thiết hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quản lý mô hình cho vay ngang hàng

Mô hình cho vay ngang hàng là mô hình vay mượn giữa các cá nhân hoặc tổ chức thông qua nền tảng trực tuyến, không qua trung gian tài chính truyền thống. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đã tạo điều kiện cho mô hình này mở rộng quy mô và nhanh chóng trở thành một mô hình tài chính phổ biến. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đặt ra nhiều thách thức về mặt pháp lý và quản lý.

Hạn chế của các quy định hiện hành

Các quy định về tín dụng và huy động vốn trong thị trường tài chính truyền thống không phù hợp với mô hình cho vay ngang hàng. Việc thiếu khuôn khổ pháp lý rõ ràng gây ra nhiều rủi ro và khó khăn cho các công ty cung cấp dịch vụ này. Theo Trung tâm Nghiên cứu Tài chính Thay thế (CCAF), khuôn khổ pháp lý phù hợp có thể thúc đẩy quy mô của các mô hình tài chính thay thế lên đến 12% so với các quốc gia không có quy định cụ thể.

Nhận diện và quản lý rủi ro

Mô hình cho vay ngang hàng tại Việt Nam có nguy cơ bị lợi dụng và biến tướng do thiếu hiểu biết về bản chất hoạt động này. Việc chưa xác định rõ ràng bản chất của mô hình gây khó khăn trong việc cấp giấy phép kinh doanh, đánh thuế, và đảm bảo sự công bằng trong nghĩa vụ thuế giữa các công ty cung cấp nền tảng và các tổ chức tài chính khác.

Sự cần thiết hoàn thiện pháp luật đối với mô hình cho vay ngang hàng

Minh bạch thông tin và bảo vệ người dùng

Thiếu biện pháp quản lý và giám sát khiến các hoạt động mô hình cho vay ngang hàng không đảm bảo chất lượng, như quảng cáo không minh bạch về mức lợi nhuận, cung cấp thông tin thiếu chính xác về rủi ro, và đưa ra mức lãi suất cao phi thực tế. Nếu xảy ra tranh chấp, người cho vay có thể mất tiền và khó đòi lại từ các công ty cung ứng nền tảng.

Thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho mô hình phù hợp với định hướng chính sách của Đảng và Chính phủ về thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ. Đề án Thúc đẩy Mô hình Kinh tế Chia sẻ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhằm bảo đảm môi trường bình đẳng giữa các doanh nghiệp và khuyến khích đổi mới sáng tạo.

Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia

Để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và cải thiện môi trường kinh doanh, Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho công nghệ tài chính, bao gồm mô hình cho vay ngang hàng. So với các nước ASEAN khác, Fintech tại Việt Nam vẫn chưa phát triển mạnh mẽ, do đó, việc hoàn thiện khung pháp lý sẽ tạo điều kiện thu hút đầu tư và phát triển ngành Fintech trong nước.

Kinh nghiệm của một số quốc gia châu Á về quản lý mô hình cho vay ngang hàng

Các quốc gia thuộc khối ASEAN như Malaysia, Thái Lan, Singapore, Indonesia đều đang nỗ lực hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về công nghệ tài chính, đặc biệt là mô hình cho vay ngang hàng, nhằm tạo ra môi trường kinh doanh cạnh tranh và thu hút đầu tư. Dưới đây là một số kinh nghiệm cụ thể từ các quốc gia này:

Một số kinh nghiệm của các nước châu Á

Trung Quốc

Giai đoạn phát triển và quản lý chặt chẽ: Trong giai đoạn 2007 – 2015, mô hình cho vay ngang hàng tại Trung Quốc phát triển tự phát và thiếu giám sát, dẫn đến nhiều nền tảng gian lận, phá sản và gây tổn thất cho nhà đầu tư. Từ năm 2016, Trung Quốc chuyển sang quản lý chặt chẽ, ban hành các biện pháp tạm thời quản lý hoạt động kinh doanh của các trung gian thông tin cho vay ngang hàng với 12 “ranh giới đỏ” mà các công ty không được phép vi phạm.
Hạn mức vay: Hạn mức tối đa tại một công ty cho vay ngang hàng là 200.000 CNY (cá nhân) và 1.000.000 CNY (pháp nhân). Hạn mức tại tất cả các công ty có mô hình này là 1.000.000 CNY (cá nhân) và 5.000.000 CNY (pháp nhân).
Cấp phép và giám sát: Các công ty phải đăng ký và nộp hồ sơ cho cơ quan quản lý tài chính địa phương. Quy định nghiêm ngặt về việc cung cấp thông tin minh bạch, bảo vệ người dùng và chống gian lận.

Thái Lan

Quy định về vốn và huy động vốn: Người gây quỹ phải là công ty đã đăng ký tại Thái Lan với kế hoạch kinh doanh rõ ràng. Doanh nghiệp khởi nghiệp được phép huy động từ nhà đầu tư nhỏ lẻ và tổ chức với giới hạn cụ thể.
Quản lý và giám sát: Ủy ban Chứng khoán yêu cầu các công ty mô hình cho vay ngang hàng báo cáo kết quả chào bán và tuân thủ các giới hạn huy động vốn.

Indonesia

Nguyên tắc quản lý: Cơ quan Dịch vụ Tài chính Indonesia (OJK) ban hành quy tắc khi dịch vụ đã phát triển trên thị trường nhưng chưa có quy định chi phối, nhằm hỗ trợ thị trường và phát triển ngành công nghiệp trong tương lai.
Yêu cầu đăng ký và cấp phép: Các công ty mô hình này phải đăng ký và đáp ứng các yêu cầu về vốn, hệ thống an toàn thông tin, và báo cáo định kỳ. Hạn chế sở hữu nước ngoài và yêu cầu về nhân sự có chuyên môn.

Bài học đối với Việt Nam về mô hình cho vay ngang hàng

Bài học dành cho Việt Nam trong việc quản lý mô hình cho vay ngang hàng

Việt Nam có thể rút ra nhiều bài học từ kinh nghiệm của các quốc gia trên:

Cần thiết lập khuôn khổ pháp lý rõ ràng và phù hợp: Học hỏi từ các quy định của Trung Quốc, Thái Lan và Indonesia để xây dựng các quy định cụ thể, bảo vệ người dùng và đảm bảo sự minh bạch.
Quản lý và giám sát chặt chẽ: Thiết lập các biện pháp quản lý và giám sát hiệu quả, đảm bảo chất lượng hoạt động và phòng chống gian lận.
Hỗ trợ phát triển và đổi mới: Tạo điều kiện cho các công ty phát triển bằng cách hỗ trợ pháp lý và khuyến khích đổi mới sáng tạo, tương tự như Singapore và Malaysia.
Nâng cao năng lực cạnh tranh: Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để thu hút đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành Fintech Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Kết luận

Kinh nghiệm từ các quốc gia châu Á cho thấy, việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quản lý mô hình cho vay ngang hàng là cần thiết để đảm bảo an toàn tài chính và thúc đẩy sự phát triển của mô hình này. Việt Nam cần nhanh chóng học hỏi và áp dụng các bài học từ quốc tế để nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng hội nhập của hệ thống tài chính – ngân hàng. Việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý rõ ràng và phù hợp sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia, đồng thời thúc đẩy sự đổi mới và phát triển bền vững của thị trường mô hình cho vay ngang hàng tại Việt Nam. Nếu bạn thấy bài viết này hay, hãy cùng theo dõi Ăn Vặt để khám phá thêm những bài viieest thú vị khác nhé!

About The Author

Cỏ Ba Lá

“Thích thì cứ đi thôi, từ từ đi rồi sẽ tới!”

See author's posts