Cho vay ngang hàng (P2P) là gì?
Cho vay ngang hàng (P2P) cho phép cá nhân vay trực tiếp từ những cá nhân khác mà không thông qua bất kỳ một ngân hàng hay tổ chức tín dụng nào làm trung gian. Các trang web hỗ trợ cho vay P2P đã tăng đáng kể việc áp dụng như một phương pháp tài trợ thay thế. Về bản chất, nền tảng cho vay P2P sử dụng hệ thống tự động để thẩm định và lọc các yêu cầu vay vốn. Nếu yêu cầu được chấp nhận, nó sẽ được hiển thị để các nhà đầu tư xem xét và quyết định cho vay. Khi đến hạn, người vay sẽ trả gốc và lãi cho nhà đầu tư, trong khi nền tảng sẽ thu phí dịch vụ.
Khái niệm P2P
Hoạt động này mới chỉ xuất hiện từ năm 2005, nhưng đã có nhiều đối thủ cạnh tranh bao gồm Prosper, Lending Club, Upstart và Funding Circle.
Các trang web cho vay ngang hàng kết nối người vay trực tiếp với người cho vay. Mỗi trang web đặt ra mức lãi suất và các điều khoản và cho phép giao dịch. Hầu hết các trang web có nhiều mức lãi suất khác nhau dựa trên khả năng tín dụng của người nộp đơn.
Đầu tiên, nhà đầu tư mở một tài khoản với trang web và gửi một khoản tiền để phân bổ thành các khoản vay. Người nộp đơn xin vay đăng hồ sơ tài chính được chỉ định một danh mục rủi ro xác định lãi suất mà người nộp đơn sẽ phải trả. Người nộp đơn xin vay có thể xem xét các đề nghị và chấp nhận một đề nghị nào đó. (Một số người nộp đơn chia nhỏ các yêu cầu của họ thành nhiều phần và chấp nhận nhiều đề nghị.) Việc chuyển tiền và các khoản thanh toán hàng tháng được xử lý thông qua nền tảng. Quá trình này có thể hoàn toàn tự động hoặc người cho vay và người đi vay có thể chọn mặc cả.
Ví dụ:
- Funding Circle tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ.
- Lending Club có danh mục “Giải pháp cho bệnh nhân” liên kết các bác sĩ cung cấp chương trình tài chính với bệnh nhân tiềm năng.
Lịch sử của cho vay ngang hàng (P2P)
Vào giai đoạn đầu, hệ thống cho vay ngang hàng được coi là cung cấp quyền tiếp cận tín dụng cho những người bị các tổ chức thông thường từ chối hoặc là một cách để hợp nhất các khoản nợ vay sinh viên với mức lãi suất ưu đãi hơn.
Lịch sử của cho vay ngang hàng
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các trang web cho vay ngang hàng đã mở rộng phạm vi tiếp cận của họ . Hầu hết hiện nay nhắm mục tiêu đến những người tiêu dùng muốn trả hết nợ thẻ tín dụng với lãi suất thấp hơn. Các khoản vay cải thiện nhà cửa và tài trợ ô tô cũng có sẵn tại các trang web cho vay ngang hàng.
Lãi suất dành cho những người nộp đơn có tín dụng tốt thường thấp hơn lãi suất của các ngân hàng tương đương, trong khi lãi suất dành cho những người nộp đơn có hồ sơ tín dụng không tốt có thể cao hơn nhiều. Ví dụ, LendingTree.com đã liệt kê lãi suất cho vay cá nhân từ 6,40% đến 36% tính đến ngày 4 tháng 12 năm 2023.
Tình hình cho vay ngang hàng tại Việt Nam
Xuất hiện tại Việt Nam từ năm 2016, P2P Lending đã nhanh chóng khẳng định tính hiệu quả trên thị trường, trở thành kênh huy động vốn mới và hấp dẫn.
Sau hơn 5 năm hoạt động, có hơn 100 công ty Fintech cung cấp dịch vụ cho vay ngang hàng với quy mô ngày càng mở rộng. Trong đó, hơn 10 công ty có nguồn gốc từ Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Singapore, và đa số các công ty này có trụ sở tại TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Điều này thể hiện tầm nhìn của các quốc gia trong khu vực đối với thị trường Việt Nam và sự thích ứng nhanh của hai thành phố lớn trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0.
Tình hình cho vay ngang hàng tại Việt Nam
Theo Ngân hàng Nhà nước, đến năm 2020, tổng cộng có hơn 4,8 triệu người tham gia đăng ký vay, với số tiền giải ngân thông qua các nền tảng P2P vượt 93.000 tỷ đồng, với những nền tảng tiêu biểu như Tima, Fiin, Huydong, Vaymuon…
Về bản chất, các công ty P2P Lending không kiếm lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất giữa huy động vốn và cho vay như các ngân hàng, mà thay vào đó, họ thu phí từ việc xếp hạng tín dụng, phân loại rủi ro và đăng ký tài khoản. Do đó, lãi suất cho nhà đầu tư được nâng lên, trong khi lãi suất và chi phí giao dịch của người vay sẽ giảm so với mô hình vay truyền thống.
Mô hình cho vay ngang hàng đã xuất hiện trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0, giúp các cá nhân và doanh nghiệp có thêm lựa chọn về nguồn vốn, đồng thời cho phép nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình, góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện quốc gia.
Lợi ích của giải pháp cho vay ngang hàng
Với người đi vay
Mô hình cho vay ngang hàng trở thành kênh huy động vốn hiệu quả cho cá nhân, hộ kinh doanh, và doanh nghiệp nhỏ và vừa nhờ:
- Thủ tục đơn giản, giấy tờ dễ dàng nhờ ứng dụng công nghệ tiên tiến và thẩm định tự động.
- Đa dạng gói vay từ ngắn hạn đến dài hạn, với số tiền từ 1 triệu đến vài chục triệu đồng.
- Lãi suất thấp và ổn định hơn so với dịch vụ vay tiêu dùng truyền thống.
- Không cần thế chấp hay cầm cố, giúp ngăn chặn tín dụng đen.
- Giao dịch hoàn toàn trực tuyến, tiết kiệm thời gian và công sức.
- Giải ngân nhanh chóng trong vòng 24-48 giờ sau khi cấp hạn mức.
- Công nghệ lưu trữ hiện đại bảo mật tuyệt đối hồ sơ khách hàng.
Đối với những người chưa thể tiếp cận nguồn vay chính thống từ ngân hàng, P2P Lending cung cấp giải pháp vượt qua những hạn chế về tiêu chuẩn vay vốn và tài sản thế chấp.
Với người cho vay
P2P Lending khắc phục được những nhược điểm của các kênh đầu tư truyền thống, mang đến nhiều lợi ích cho nhà đầu tư:
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Tạo ra một “sân chơi” mới, cho phép tham gia đầu tư tài chính một cách thông minh với số vốn nhỏ, chỉ từ 1 triệu đồng.
- Lợi tức hấp dẫn: Lãi suất dao động từ 15% đến 20% mỗi năm, tương đương với lợi nhuận kỳ vọng trên sàn chứng khoán, và cao hơn 2-3 lần so với lãi suất ngân hàng hiện nay.
Với quốc gia
P2P Lending, nếu được quản lý tốt, sẽ góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện, đặc biệt tại những khu vực mà hệ thống tài chính chưa phát triển. Người dân ở vùng sâu vùng xa có thể tiếp cận các dịch vụ tài chính ngân hàng với chi phí thấp và thủ tục đơn giản.
Ngoài ra, cho vay P2P có tiềm năng phát triển lớn, giúp các hộ kinh doanh và tổ chức, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, tiếp cận tài chính, góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế quốc gia.
Lợi ích của giải pháp cho vay ngang hàng
“Lỗ hổng” trong mô hình P2P Lending
Rủi ro cho nhà đầu tư
Nhà đầu tư có thể đối mặt với nguy cơ mất vốn nếu người vay không có khả năng thanh toán hoặc gặp phải nền tảng không có quỹ dự phòng rủi ro.
Rủi ro cho người vay
Nếu người vay không tìm hiểu kỹ các điều khoản về phí, lãi suất, thời hạn vay, điều kiện vay, và thông tin của bên cung cấp dịch vụ, họ có thể rơi vào bẫy của các ứng dụng lừa đảo hoặc tín dụng đen trá hình. Điều này dẫn đến mất khả năng chi trả và phải đối mặt với các hình thức đòi nợ bất hợp pháp, ảnh hưởng xấu đến bản thân và người thân.
Bảo mật thông tin
Các nền tảng thiếu bảo mật có thể để lộ lỗ hổng, gây nguy cơ bị tấn công mạng và đánh cắp thông tin tài khoản người dùng, gây thiệt hại đáng kể cho tất cả các bên tham gia.
Nguy cơ bị lợi dụng bởi các đối tượng xấu
Việc các công ty P2P Lending không kiểm soát được nguồn gốc số tiền đầu tư có thể dẫn đến việc các tổ chức hoặc cá nhân lợi dụng kênh này để rửa tiền, trốn thuế, tài trợ khủng bố, hoặc tham gia các hoạt động đa cấp.
“Lỗ hổng” trong mô hình P2P Lending
Một số lưu ý
Những người muốn cho vay tiền thông qua trang web cho vay P2P cần cân nhắc khả năng người vay sẽ vỡ nợ, giống như các ngân hàng thông thường. Nghiên cứu về các nền tảng cho vay P2P đã chỉ ra rằng tình trạng vỡ nợ phổ biến hơn nhiều so với các tổ chức tài chính truyền thống, đôi khi vượt quá 10%.
Để so sánh, chỉ số tỷ lệ nợ quá hạn của Cục Dự trữ Liên bang đối với tất cả các khoản vay tại tất cả các ngân hàng thương mại cho thấy lãi suất đã giảm từ khoảng 3,76% xuống 1,32% trong mười năm trước tháng 12
kiểm tra phí giao dịch. Mỗi trang web kiếm tiền theo cách khác nhau, nhưng phí và hoa hồng có thể được tính cho bên cho vay, bên vay hoặc cả hai. Giống như ngân hàng, các trang web có thể tính phí phát sinh khoản vay, phí trả chậm và phí thanh toán bị trả lại.
Một số lưu ý
Kết luận
P2P Lending và ngành Fintech nói chung đã thu hút nhiều công ty khởi nghiệp, mở ra cơ hội gia tăng việc làm và mang lại nhiều giá trị về thu nhập, kiến thức cho người dân. Bên cạnh đó, các trang web cho vay ngang hàng cung cấp các lựa chọn cho các doanh nhân, doanh nghiệp nhỏ và cá nhân có thể không phù hợp với hồ sơ của người nhận khoản vay lý tưởng theo các tiêu chuẩn ngân hàng truyền thống. Mặc dù các bên cho vay ngang hàng có thể mở rộng tín dụng dễ dàng hơn, nhưng điều này đi kèm với phí và lãi suất cao hơn cho người vay và rủi ro vỡ nợ cao hơn cho bên cho vay. Nhiều nền tảng P2P giúp bạn dễ dàng đầu tư hoặc vay, nhưng hãy đọc kỹ các điều khoản để tìm hiểu về tất cả các khoản phí liên quan trước khi ký bất kỳ điều gì. Hy vọng bài viết đã giúp ích cho bạn!
About The Author
